Een uitzonderlijk en genredoorbrekend boek: Jochen raadt je 'Uit pure woede' van Geoff Dyer aan
Jaarlijks verschijnen er in België en Nederland ruim 25.000 nieuwe boeken, gaande van Nederlandse literatuur tot vertaalde boeken en kinderboeken, van non-fictie tot wetenschappelijke publicaties. Geen wonder dus dat je je soms verloren voelt wanneer je een boekhandel binnenwandelt, want welke boeken uit die gigantische stroom aan nieuwe publicaties is echt het lezen waard? Welk boek zou potentieel je nieuwe lievelingsboek kunnen worden? Welk boek verandert misschien wel je leven? Met Cosimo gidsen wij, Jochen en Robin, je graag door het gigantische aanbod aan boeken en schrijven we naast leuke lijstjes met leestips ook persoonlijke aanbevelingen. Deze keer deelt Jochen graag zijn enthousiasme voor het bijzondere Uit pure woede van Geoff Dyer dat recent verscheen bij Tzara, de nog relatieve nieuwe uitgeverij die gestaag werkt aan het uitbouwen van een prachtig fonds.
WAAR GAAT DIT BOEK OVER?
In Uit pure woede, dat oorspronkelijk verscheen in 1997, staat de jonge en getalenteerde schrijver Geoff Dyer stijf van de eerbied voor het schrijversvak en is hij vastbesloten een belangrijke studie over D.H. Lawrence af te werken. Tussendoor denkt hij na over een roman die hij wil schrijven en overweegt hij Parijs te verlaten om bij zijn vriendin in Rome in te trekken – of nee, misschien toch eerder een tijdje de wereld rond te reizen. Uit pure woede is Dyers intelligente en bij uitstek geestige relaas van zijn jarenlange strijd om zijn Lawrenceboek tot een goed einde te brengen. Een portret van een gekwelde, opgewonden en uitgeputte man moet het worden. Dyer reist de hele wereld rond terwijl hij niet alleen worstelt met zijn fascinerende onderwerp, maar ook met de heerlijke afleidingen en nijpende angsten die het leven van een schrijver kenmerken.
WAT JE MOET WETEN OVER DE AUTEUR VAN DIT BOEK
Geoff Dyer (1958) is een Britse auteur en essayist, bekend om zijn eclectische en vaak genre-overschrijdende werken. Dyer werd geboren in de Engelse provinciestad Cheltenham en studeerde Engelse literatuur aan Corpus Christi College in Oxford. Na zijn afstuderen begon hij een veelzijdige schrijverscarrière, waarbij hij zowel fictie als non-fictie verkende.
Dyer's oeuvre omvat romans, essays, reisverhalen en kritische essays over uiteenlopende onderwerpen zoals jazz, fotografie, de Eerste Wereldoorlog en natuurlijk ook het werk van D.H. Lawrence, waar Uit pure woede uiteindelijk voornamelijk over gaat. Dat werk is een mengeling van een biografie, literaire kritiek en persoonlijke memoires die zijn unieke stijl illustreert. Naast Uit pure woede heeft Dyer verschillende andere opmerkelijke boeken geschreven, waaronder But Beautiful: A Book about Jazz (1991), dat de Somerset Maugham Award won, en Jeff in Venice, Death in Varanasi (2009), dat de Bollinger Everyman Wodehouse Prize voor komische literatuur ontving.
Dyer's werk wordt gekenmerkt door zijn scherpe observaties, droge humor en het vermogen om diepgaande inzichten te bieden zonder pretentieus te worden. Hij wordt vaak geprezen om zijn ongeëvenaarde stijl en zijn talent om het alledaagse te verkennen met een intellectuele nieuwsgierigheid.
Naast zijn boeken schrijft Dyer regelmatig essays en recensies voor vooraanstaande publicaties zoals The Guardian, The New York Times en Harper's Magazine. Hij heeft talrijke prijzen en onderscheidingen ontvangen en zijn werk is vertaald in meerdere talen. Tegenwoordig woont Geoff Dyer in Los Angeles, waar hij blijft schrijven en lesgeven.
In tegenstelling tot de successen die Dyer in het Engelstalig gebied al vanaf het begin van zijn schrijverscarrière kent, was hij om onverklaarbare redenen nooit zo populair in ons taalgebied. In een ver verleden verscheen er een vertaling van Jeff in Venice, Death in Varanasi bij het intussen ter ziele gegane Agathon, maar verder was het wachten op vertalingen tot uitgeverij Tzara zijn werk herontdekte. Voor Uit pure woede dat nu verschijnt, verscheen eerder bij Tzara al De laatste dagen van Rodger Federer.
VERGELIJKBARE BOEKEN EN LEESERVARINGEN
We moesten bij het lezen van dit boek spontaan denken aan Flauberts papegaai van Julian Barnes. In die intussen tot moderne klassieker uitgegroeide roman van Julian Barnes raakt Geoffrey Braithwaite, een ouder wordende arts wiens vrouw is overleden, gefascineerd door het leven en werk van Flaubert en reist regelmatig naar Frankrijk om alle plekken te bezoeken waar de schrijver gewoond en gewerkt heeft. Hij beschrijft zijn bevindingen in een poging te ontdekken wat er nu eigenlijk te weten valt over iemands leven – of het nu dat van Flaubert, van zijn overleden vrouw of van hemzelf is. Flauberts papegaai is een briljant en bijzonder geestig hoogtepunt in het oeuvre van Julian Barnes. Het is een roman, het is een biografie van Flaubert, het is literaire kritiek en het is tevens een commentaar op deze drie genres.
Wie houdt van eclectische literatuur waar voorbij genres wordt gedacht, komt automatisch uit bij de werken van W.G. Sebald. Zijn bekendste roman – hoewel de term roman voor dit werk nooit gebruikt wordt – is Austerlitz. In dat boek zit een man in de wachtkamer van het station van Antwerpen: jeugdig, met blond haar, zware wandelschoenen, een blauwe werkbroek en een oude rugzak, verdiept in het maken van aantekeningen en schetsen. De verteller van Austerlitz raakt gefascineerd en spreekt de man aan, en dat is het begin van een relatie die zich, soms met grote tussenpozen, door de decennia heen ontwikkelt en de verteller steeds meer in beslag neemt. Jacques Austerlitz is de naam van de raadselachtige vreemdeling en stap voor stap wordt het levensverhaal van deze eenzame, zwaarmoedige reiziger onthuld. Net als alle andere romans van W.G. Sebald raden we dat boek blind aan: het behoort tot het allerbeste uit de wereldliteratuur.
Eveneens aan te raden wanneer je Uit pure woede hebt gelezen en op zoek bent naar soortgelijke leeservaringen zijn de werken van John Berger, die je wellicht kent van zijn Ways of Seeing, maar eveneens de essays van Joan Didion komen in de buurt van wat Geoff Dyer ambieert met zijn boeken. Wil je liever een monografie lezen, want dat is Uit pure woede natuurlijk ook, lees dan vooral de monografie Rodin van Rainer Maria Rilke: een beeldschoon boek.
WAT MAAKT ONS ZO ENTHOUSIAST?
Uit pure woede van Geoff Dyer is een van de meest veelzijdige boeken die we de afgelopen tijd hebben gelezen. De hoeveelheid aan thema's die de revue paseert, laat je duizelen, en het is bewonderenswaardig hoeveel diepgang dit boek heeft voor het relatief geringe aantal pagina's dat het boek telt. De thema’s die uitgelicht worden, zijn er die verder veel lezers wellicht al hebben beziggehouden, maar waar op zich maar weinig over geschreven wordt. Dan hebben we het over het fenomeen van de literaire pelgrimage maar ook hoe je meer door de schrijver zelf gefascineerd kan geraken dan door de boeken die hij of zij schrijft.
Daarnaast bevat het boek ook tal van literaire verwijzingen en krijg je de essentie mee van tal van belangrijke schrijvers. Het boek gaat dus zeker niet uitsluitend over Lawrence of de moeilijkheden die Dyer ervaart tijdens het schrijven van zijn monografie. Zo zijn er in Uit pure woede tal van verwijzingen te vinden naar de ideeën en werken van onder anderen Albert Camus, Italo Calvino en Joseph Brodsky die passen bij de specifieke thema's die Dyer op dat punt in het boek behandelt: iets wat iedere meerwaardezoeker zal kunnen appreciëren.
Daarnaast zit het boek ook ontzettend vernuftig in elkaar, want ook al denk je dat dit boek soms meer over Dyer zelf gaat dan over de geportretteerde Lawrence, toch is naar gelang je vordert in het boek, eigenlijk het omgekeerde waar. Zijn jarenlange fascinatie met Lawrence resulteert namelijk dat Dyer in het boek steeds meer Lawrence wordt. Ze ontwikkelen dezelfde standpunten, verlangens en gedragingen, waardoor je op het einde van het boek zoveel weet over D.H. Lawrence, dat het lezen van eender welke echte biografie over de Britse schrijver, eigenlijk geen nut meer heeft, of je moet willen scoren bij de volgende literaire pubquiz met gortdroge feitjes.
Uit pure woede is verder een boek dat je leest voor de humor, de scherpzinnige observaties, en de verfrissend ongefilterde blik op de worstelingen van een schrijver. Het is een onconventioneel werk dat je aan het denken zet over het creatieve proces en het leven zelf.
TEN SLOTTE NOG IETS OVER DE UITGEVERIJ
Uit pure woede van Geoff Dyer werd uitgegeven door uitgeverij Tzara, een relatief jonge uitgeverij die zich nadrukkelijk tot lezers richt van boeken die ergens over mogen gaan, maar die ook goed en kraakhelder geschreven zijn. Waar Tzara duidelijk inzet op kwaliteit boven kwantiteit, geven ze één boek per maand uit, allemaal uitgegeven in prachtige en sterk vormgegeven hardcoveredities. Tzara staat voor boeken die ons veranderen, ons verbinden en ons uitdagen. Naast de twee werken van Geoff Dyer, gaven ze ook al boeken non-fictiewerken uit van Peter Daerden (aanrader!) en Chris Ceustermans (aanrader!) evenals werken van Amélie Nothomb, Simone de Beauvoir en Amin Maalouf. Een overzicht van alle titels die ze hebben uitgegeven, vind je gewoon op onze website.
Deze aanbeveling werd geschreven door Jochen De Vos en gepubliceerd op 10 augustus 2024. Jochen is één van de twee gezichten achter Cosimo en de kans is groot dat je hem in Cosimo aantreft wanneer je een bezoekje plant. Naast W.G. Sebald rekent hij ook onder anderen Franz Kafka en Stefan Zweig tot zijn favoriete schrijvers. Wist je trouwens dat je van al deze auteurs een portret kan zien hangen in Cosimo? Van al onze literaire idolen lieten we namelijk een bloemrijk portret maken.