Duik je binnenkort in dit boek? Robin tipt 'Parade' van Rachel Cusk

Jaarlijks verschijnen er in België en Nederland ruim 25.000 nieuwe boeken, gaande van Nederlandse literatuur tot vertaalde boeken en kinderboeken, van non-fictie tot wetenschappelijke publicaties. Geen wonder dus dat je je soms verloren voelt wanneer je een boekhandel binnenwandelt, want welke boeken uit die gigantische stroom aan nieuwe publicaties is echt het lezen waard? Welk boek zou potentieel je nieuwe lievelingsboek kunnen worden? Welk boek verandert misschien wel je leven? Met Cosimo gidsen wij, Jochen en Robin, je graag door het gigantische aanbod aan boeken en schrijven we naast leuke lijstjes met leestips ook persoonlijke aanbevelingen. Deze keer vertelt Robin je graag over de nieuwste roman van Rachel Cusk: Parade.

WAT MOET JE WETEN OVER DE AUTEUR VAN DIT BOEK
Rachel Cusk (1967) is geboren in Canada, maar bracht de eerste zeven jaar van haar leven door in Los Angeles en verhuisde daarna Groot-Britannië, waar ze later Engels studeerde in Oxford. Sinds ze haar eerste roman Saving Agnes publiceerde in 1993, ontving ze heel wat prijzen en nominaties en vergaarde ze internationaal lof. Voor haar debuut mocht ze al meteen de Whitbread First Novel Award in ontvangst nemen. In 2006 brak ze echt door met Arlington Park, dat in 2013 verfilmd werd Isabelle Czajka als La Vie domestique. 

Ze schreef zeven romans vooraleer ze begon aan de The Outline-trilogie, waarmee ze een nieuwe periode in haar schrijverschap inluidde. De romans  Contouren (2014), Transit (2017) en Kudos (2018) leverden haar drie shortlist nominaties op voor de Goldsmiths Prize, twee shortlistnominaties voor de Giller Prize en een shortlistnominatie voor zowel de Folio Prize, Bailey’s Prize alsook een voor de Governor General's Literary Award for Fiction. In deze serie zoekt Cusk de grenzen op van het romangenre met als resultaat een literair experiment waarin ze afscheid neemt van de klassieke verteller en de lezer kan blijven zoeken naar een plot of welomlijnde personages.

We bewonderen Cusk om haar stilisme, observatievermogen en gevoel voor (cynische) humor. Ze weet haarscherp onder woorden te brengen hoe het is om vrouw te zijn in de huidige tijd. Terugkerende thema’s in haar werk zijn vervreemding, depressie, werk dat niet weet te inspireren en ongelukkig zijn in de liefde en meer algemeen in het leven. Deze en andere thema's, zoals gender, familieleven, politiek en literatuur komen ook aan bod in Coventry (2019), waarin een rijke verzameling essays van Cusk worden gebundeld.

WAAR GAAT DIT BOEK OVER?
In Parade vervolgt Cusk haar literaire experiment, waarbij ze opnieuw de regels van de romankunst naast zich neerlegt en de lezer een soms bijna essay-achtige tekst voorschotelt. Cusk draait in deze carrousel van verschillende figuren – waarvan het overgrote deel slechts de letter G als voornaam toebedeeld krijgt – de taal ondersteboven, om een waar verhaal te vertellen over kunst, familie, moraliteit, seksualiteit en gender.

Halverwege zijn leven begint een kunstenaar ondersteboven te schilderen. Uiteindelijk schildert hij zijn vrouw op die manier en maakt haar lelijk. Zijn schilderijen zijn een groot succes. In Parijs wordt een vrouw uit het niets op straat aangevallen. Haar belaagster vlucht, maar als ze wegrent kijkt ze nog één keer om, als een kunstenaar die afstand neemt van het doek. Wanneer een moeder sterft, kijken haar kinderen terug op haar leven; de verhalen die ze vertelde, de rollen die ze hun toebedeelde, de liefde die ze hun onthield. Haar dood is een vorm van vrijheid.

Zoals ook in veel van haar eerdere werken staat ook in Parade de vrouwelijke ervaring centraal, evenals het begrip identiteit. Cusk stelt de vraag wat het betekent om vrouw te zijn in relatie tot de individualiteit en anderen. Ook kunst heeft als thema een prominente rol in deze tekst.

VERGELIJKBARE BOEKEN EN SCHRIJVERS
Door de onderwerpen waarover Cusk schrijft, waarbij het thema vrouw-zijn een rode draad doorheen al haar werk is, is een parallel met Annie Ernaux (1940), die net als Cusk autobiografische elementen in haar fictie toepast, voor de hand liggend. Ernaux ontving in 2022 de Nobelprijs voor haar ‘moed’ en ‘de klinische scherpte’ waarmee de schrijfster van De jaren een leven onder de loep neemt dat ‘getekend is door enorme ongelijkheid, wat zowel geslacht, taal als klasse betreft’. Haar literaire stijl is helder, beknopt en poëtisch, en haar thema's variëren van gender en identiteit tot herinnering en tijd.

Ook Maggie Nelson (1973) mag in dit rijtje niet ontbreken. Nelson is een bejubelde Amerikaanse auteur, dichter en kunstcriticus. Ze staat bekend om haar unieke literaire stem en grensverleggende werk dat genres overstijgt. Nelson's bekendste werk, De argonauten, verkent gender, identiteit en moederschap met diepgang en persoonlijke openheid. Haar schrijven combineert intellectuele scherpzinnigheid met emotionele authenticiteit, waardoor ze complexe onderwerpen op een toegankelijke en meeslepende manier bespreekt.

Wie meer boeken zoekt waarin het introspectief en fragmentarisch schrijven over het leven, relaties en de creatieve strijd centraal staan, raden we ook nog  Jenny Offill aan die met onder andere Dept. of Speculation verwante boeken heeft geschreven.

WAT MAAKT ONS ZO ENTHOUSIAST?
Rachel Cusk neemt afstand van de klassieke verteller die je aan de hand doorheen het verhaal neemt. Parade is ogenschijnlijk plotloos en de personages blijven in zekere zin vaag, ze krijgen vaak zelfs geen naam, maar blijven 'G' of 'de vrouw van'. Gecombineerd met een schrijfstijl die soms bijna essay-achtig lijkt, heeft dat effect. Cusk weet onderwerpen aan te snijden op een manier die je niet zomaar stof tot nadenken geeft over thema's als identiteit, familie, gender en gelukkig zijn, maar die je als het ware een handvat geeft om deze thema's te benaderen in relatie tot jezelf. Zo ziet één van de figuren in Cusk's parade aan personages in dat ze een alternatief zelf heeft aan wie ze haar vrouwelijke ervaringen overdraagt en dat zo als een soort stuntman een aanval op haar vrouw-zijn kan incasseren. 

Ook de rol die kunst speelt Parade maakt dit boek heel boeiend. ‘Kunst is een pact tussen individuen om de samenleving niet het laatste woord te gunnen’, laat Cusk een verteller van één van de vier mysterieus getitelde hoofdstukken zeggen. Parade reflecteert niet alleen op hoe het zelf zich verhoudt tot de wereld en welke rol het lichamelijke daarin speelt, maar ook op hoe kunst zich verhoudt tot de realiteit en hoe dit onlosmakelijk verbonden is met de kwestie van identiteit.

TEN SLOTTE NOG IETS OVER DE VERTALER
Jeske van der Velden studeerde Engels en Literair Vertalen aan de Universiteit Utrecht. Ze vertaalde poëzie en proza voor Terras, Poetry International, Crossing Border e.a. In 2015 ontving ze een Talentbeurs voor literaire vertalers. Samen met Caroline Meijer vertaalde ze recent Herinneringen aan de toekomst van Siri Hustvedt.  Ze vertaalde eerder poëzie, proza en essays van onder anderen Ernest Hemingway, Lawrence Ferlinghetti, Eleonore Schönmaier en Matvei Yankelevich.