Vijf boekentips voor liefhebbers van de romans van Haruki Murakami
Michail Boelgakov's literaire werken zijn meesterwerken van satirische, filosofische en magisch realistische fictie die de absurditeit van het Sovjetregime en menselijke natuur blootleggen. Zijn unieke stijl combineert humor, grotesk, en het bovennatuurlijke. Vrijwel allemaal elementen die je ook kan terugvinden in de werken van Haruki Murakami. Hoe dan ook is het hoogtepunt uit het oeuvre van Boelgakov zonder twijfel De meester en Margarita, de omvangrijke roman waar Boelgakov tot vlak voor zijn dood aan werkte, in de periode waarin de Sovjet-Unie door Stalin werd omgevormd tot een communistische terreurstaat. Pas in 1967 kon er in Moskou een zwaar gecensureerde versie van verschijnen. Tegenwoordig ligt er gelukkig de volledige, ongecensureerde versie in de boekhandel. Daarin brengen duivelse figuren een bezoek aan het Sovjet-Moskou van de jaren dertig en veroorzaken daar heel wat chaos. Wie dus houdt van het magisch realisme in de werken van Murakami, moet dus ook het werk van Boelgakov lezen.
Murakami zijn eigen grote voorbeeld is Soseki Natsume, de eerste Japanse modernist. Soseki staat bekend als de eerste Japanse modernist. Nadat de poorten van Japan letterlijk geopend werden tijdens het Meijiperiode, werd Soseki uitgezonden naar Londen om daar kennis op te doen. Dat resulteerde bij terugkomst in de eerste Japanse romans die afwijken van de toenmalige norm. Net als bij de boeken van Murakami is er sprake van een unieke kruising tussen Oosterse en Westerse invloeden; een cocktail die voor Soseki nog niet bestond. Hoewel het melancholische Kokoro zijn bekendste roman is en Ik ben een kat misschien zijn meest humoristische, willen we je vooral De poort aanraden. Dat werk schreef Soseki exact in het midden van zijn schrijversjaren en bevat zowel de melancholische en humoristische elementen die zijn werk doorgaans typeren. In De poort volg je het rustig, monotone leven van Sosuke en zijn vrouw Oyone in een armoedig huurhuis in Tokio. Hoewel ze allebei voor het ongeluk lijken te zijn geboren – ze leven door gebeurtenissen uit het verleden in isolement en zijn noodgedwongen kinderloos – lijken ze samen toch betrekkelijk gelukkig. Dat dreigt echter te veranderen wanneer ze plots de verantwoordelijkheid krijgen over Sosukes jongere broer Koroku. Als Oyones gezondheid daarna ook nog begint achteruit te gaan en de gebeurtenissen uit het verleden hen langzamerhand inhalen, komt Sosuke voor een dilemma te staan. Moet hij loyaal blijven aan zijn naasten en zichzelf neerleggen bij de situatie of moet hij zijn eigen gevoel volgen In De poort wordt een van de grootste conflicten uit de Meijiperiode aangekaart. Hoeveel gehoorzaamheid ben je verschuldigd aan je directe omgeving en wat zijn de gevolgen wanneer je ervoor kiest om naar jezelf te luisteren?
Een andere Japanse grootheid, maar hier minder bekend, is Kobo Abe. Abe was een van de invloedrijkste schrijvers van zijn generatie en was ook actief als toneelschrijver en regisseur. Abe staat bekend om zijn innovatieve en filosofische benadering van literatuur, wat ook vaak over Murakami wordt gezegd. Abe's werk verkent vaak existentiële thema's en de menselijke psyche, en hij staat bekend om zijn surrealistische en symbolische stijl. Zijn roman Woman in the Dunes uit 1962 werd internationaal geprezen en verfilmd en was ook onze eerste aanraking met zijn omvangrijke oeuvre. Zeker een aanrader wat ons betreft!
Wie houdt van het surrealisme en het absurde in de boeken van Haruki Murakami, moet zeker de boeken van Leonora Carrington in huis halen. Als een van de boegbeelden van de surrealistische schilderkunst, schreef ze ook een aantal romans, en die zijn absoluut het lezen waard. Ons favoriete boek van haar hand is zonder twijfel Een dove oude dame. Deze roman vertelt het bizarre verhaal van de tweeënnegentigjarige Marian Leatherby, die terechtkomt in een sinister tehuis voor oude dames. Met religieuze boodschappen en pillen proberen de leiders de oude dames in het gareel te houden. Maar wanneer Marian een boek leest over het leven van de diabolisch knipogende non op het schilderij in de kantine, ontdekt ze het mysterie van de Lonkende non en de Heilige Graal. Na een geheimzinnige vergiftiging komen de dames in opstand en brengen een omwenteling teweeg die kosmische proporties aanneemt: een nieuwe zondvloed en een nieuwe ijstijd breken aan om de aarde te zuiveren.
Als laatste kunnen we je de romans van Paul Auster aanraden. Even vlot geschreven en met dezelfde schwung, is de Amerikaanse auteur veelal een van de lievelingsauteurs van iedereen die ook graag Murakami leest. Beginnen doe je wat ons betreft met zijn New York-trilogie. In drie korte romans – Broze stad, Schimmen en De gesloten kamer –, die op ingenieuze wijze met elkaar verbonden zijn, komt Austers liefde voor zijn stad en zijn fascinatie voor het genre van de klassieke detectiveroman op meesterlijke wijze samen.
Dit artikel werd geschreven door Jochen De Vos en gepubliceerd op 4 april 2024. Naast een voorliefde voor de boeken van Haruki Murakami behoren ook schrijvers als Stefan Zweig en W.G. Sebald tot zijn favoriete schrijvers. Vier dagen per week staat Jochen in Cosimo om je te overladen met boekentips en maakt hij je favoriete koffie. Op dit moment leest hij Trilogie van de oorlog van Agustin Fernandez Mallo.